-
Jak się nazywasz?2.07.20032.07.2003Witam,
Chciałbym się dowiedzieć, jak prawidłowo powinno odpowiedzieć się na pytanie „Jak się nazywasz?”. Od wielu lat uważałem, że na tak zadane pytanie odpowiada się nazwiskiem lub naraz imieniem i nazwiskiem. Jednak Państwa słownik tłumaczy wyraz nazywać w następujący sposób: „mieć, nosić jakieś imię, nazwisko; mieć na imię: Nazywa się Teodor”. Czy zatem można na to pytanie odpowiedzieć „Nazywam się Paweł”? -
Katakliczny
15.06.202015.06.2020Zajmuję się zawodowo tłumaczeniami z języka angielskiego i trafiłem właśnie na słowo cataclysmic. Moim pierwszym skojarzeniem było katakliczny, ale chcąc się upewnić, że takie słowo w języku polskim w ogóle istnieje, przeprowadziłem poszukiwania, ale niestety znalazłem jedynie szczątkowe informacje. Są to skany ze starych publikacji, jak np. na stronie https://nfjp.pl/lemma/katakliczny czy w rozdziale „Śpiew końcowy” poematu K. Baczyńskiego „Wesele poety”. W słowniku PWN (ani w korpusie na stronie sjp.pwn) niestety nie udało mi się znaleźć żadnych odniesień, a bardzo zależałoby mi na pewności, że moje użycie w tłumaczeniu słowa katakliczny zamiast katastroficzny jest uzasadnione. Dodam, że tłumaczony przeze mnie tekst (instrukcja do gry bitewnej Warhammer 40,000) jest dosyć specyficzny i dobrze znosi archaizmy.
-
Kimmeryjczycy22.03.201022.03.2010Witam,
mam pytanie o nazwę ludu, od którego wzięło się wyrażenie kimeryjskie ciemności. J. Parandowski wspomina o grodzie Kimeryjczyków, w Encyklopedii PWN są Kimeryjczycy, Kimmeriowie, zaś w Encyklopedii WSiP Kimmerowie, Kimerowie, Kimeriowie, Kimeryjczycy. Której z tych nazw najbardziej powinno się używać? I jak brzmi nazwa pojedynczej osoby? Kimer? Kimmer? Kimeryjczyk? A kobiety? Kimerka? Kimmerka? Kimeryjka?
Z góry dziękuję za rozświetlenie kimeryjskich ciemności niewiedzy.
-
Nadrzędno-podrzędny 23.12.201523.12.2015Zastanawia mnie przymiotnik nadrzędno-podrzędny, który wystąpił w poradzie Rodzaj żeńsko-rzeczowy. Czy zgodnie z zasadą budowania przymiotników złożonych nie powinien znaczyć ‘zarówno nadrzędny, jak i podrzędny’? Chyba że należałoby uznać, że nie wszystkie przymiotniki złożone trzymają się tej zasady. Wydaje mi się, że nie budziłaby wątpliwości forma z myślnikiem: stosunek nadrzędny – podrzędny, zbudowana na podstawie zasady [408] WSO.
-
Nazwy członków grup etnograficznych ludności polskiej
27.05.202327.05.2023Szanowni Państwo,
proszę o pomoc w ustaleniu właściwej pisowni wyrażeń występujących w tym samym tekście: Górale śląscy, Góralki śląskie, G/górale, górale Beskidu Śląskiego, Laszki śląskie, Wałaszki cieszyńskie.
Lachy śląskie i Wałasi cieszyńscy to grupy etniczne, zapisy te więc zdają się poprawne, tak? A co z Góralami/Góralkami śląskimi — tu także analogiczna pisownia w rodzaju męskim i żeńskim? Góral jako mieszkaniec gór małą, w poradzie z 2008 r. widnieje więc zapis górale sądeccy. Co jednak w przypadku Górala śląskiego? A gdy mamy na myśli Górali śląskich, ale pomijamy przymiotnik — stosować pisownię wielką literą? W przypadku Laszek bez przymiotnika też wielka?
Bardzo dziękuję za pomoc.
-
Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze
12.05.202312.05.2023Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?
Z poważaniem BT
-
Nie zawracaj gitary, wal do mnie jak w dym!20.05.201320.05.2013Chciałbym się dowiedzieć, jakie jest pochodzenie dwóch potocznych zwrotów: zawracać komuś gitarę i walić do kogoś jak w dym.
-
przecinek a okoliczniki10.09.200710.09.2007Szanowni Państwo!
Podobno nie wolno stawiać przecinków po okolicznikach zawierających równoważniki zdań oparte na rzeczowniku, zaczynające się od: dzięki…, mimo…, po…, poza…, w miarę jak…, z powodu…, zgodnie z… Czy są to wszystkie takie zwroty, a jeśli nie, to czy mogliby Państwo podać pełną ich listę? I czy jest to zasada nienaruszalna, czy też są od niej jakieś wyjątki?
Kłaniam się,
Wojciech Tokarzewski -
Wartałoby to opublikować…
1.07.20051.07.2005W wypowiedziach moich znajomych słyszę na przykład takie zdania: „Ta książka wartała (była warta) więcej, niż za nią zapłaciłeś’’; „Wartałoby (warto by) się zainteresować tą sprawą’’. Czy słowa wartała, wartałoby są dopuszczalne w języku literackim? Czy może mają status potoczności? A może po prostu są błędne?
-
Wyżyna Czesko-Morawska, której nie było
23.09.20222.11.2016Byłabym bardzo wdzięczna za wyjaśnienie pisowni wyżyny czesko-morawskiej, przedstawionej jako wzorcowa na tegorocznym dyktandzie w Katowicach: Z wyżyn, z czesko-morawskiej zwłaszcza… . W słowniku ortograficznym zaleca się pisownię tej nazwy dużymi literami.
Z góry bardzo dziękuję za wyjaśnienie.
Z poważaniem
Agnieszka Buczkowska